Artwork

Player FM - Internet Radio Done Right
Checked 11h ago
Menambahkan three tahun yang lalu
Konten disediakan oleh Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR). Semua konten podcast termasuk episode, grafik, dan deskripsi podcast diunggah dan disediakan langsung oleh Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR) atau mitra platform podcast mereka. Jika Anda yakin seseorang menggunakan karya berhak cipta Anda tanpa izin, Anda dapat mengikuti proses yang diuraikan di sini https://id.player.fm/legal.
Player FM - Aplikasi Podcast
Offline dengan aplikasi Player FM !
icon Daily Deals

Marella

Bagikan
 

Manage series 3017674
Konten disediakan oleh Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR). Semua konten podcast termasuk episode, grafik, dan deskripsi podcast diunggah dan disediakan langsung oleh Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR) atau mitra platform podcast mereka. Jika Anda yakin seseorang menggunakan karya berhak cipta Anda tanpa izin, Anda dapat mengikuti proses yang diuraikan di sini https://id.player.fm/legal.
Nus dain in cuc davos las culissas, explitgain e mettain en context, sajan quai fenomens novs, u istorgias pac enconuschentas.
…   continue reading

52 episode

Artwork

Marella

updated

iconBagikan
 
Manage series 3017674
Konten disediakan oleh Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR). Semua konten podcast termasuk episode, grafik, dan deskripsi podcast diunggah dan disediakan langsung oleh Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR) atau mitra platform podcast mereka. Jika Anda yakin seseorang menggunakan karya berhak cipta Anda tanpa izin, Anda dapat mengikuti proses yang diuraikan di sini https://id.player.fm/legal.
Nus dain in cuc davos las culissas, explitgain e mettain en context, sajan quai fenomens novs, u istorgias pac enconuschentas.
…   continue reading

52 episode

Semua episod

Ɨ
 
L’identitad da gender ĆØ insatge cumplex e la summa da numerus facturs (biologics, socials e culturals). En Svizra vivan var 150’000 persunas che sa defineschan sco Ā«nunbinarasĀ» e quellas na sa sentan betg pledentadas, cura ch’ins numna ellas Ā«umĀ» ubain Ā«dunnaĀ». Numerusas persunas na sa reconuschan pia betg en quest sistem binar che ha dominĆ  durant tschientaners – in sistem, nua ch’i dat sulettamain dus genders, quai che na correspunda betg a la realitad biopsicosociala. Ma sco adina: cun grondas midadas socialas sa mida era nossa lingua! Ozendi s’etableschan adina dapli pleds che gidan a francar e render visiblas questas identitads da gender: nunbinar, genderfluid, transgender, queer etc. Ma era noss verbs, adjectivs e pronoms ston savens vegnir adattads, sch’ins vul gendrar, qvd. sch’ins vul duvrar ina lingua che reflectescha e pledenta l’umanitad en tut sias fassettas.…
 
L’um da fatschenta da San Murezzan Martin Staub (50) vegn chattĆ  ils 30 da settember 2003 en in lai da sang sin ses bain d’allevar chavals a la CĆ“te d’Azur. Sco ch’i para ĆØ el vegnƬ assassinĆ  lĆ  en sia chasa a moda brutala, durant ch’insatgi ĆØ rut en. En il rom da las inquisiziuns chatta la polizia dentant indizis ch’insatgi haja planisĆ  il murdraretsch. Las retschertgas mussan che perditgas n’han betg ditg la vardad ed alibis ĆØn vegnids inventads. Quest cas da Ā«True CrimeĀ» vegn raquintĆ  en duas parts. En la segunda part raquinta il figl da l’um assassinĆ , Silvio Staub, co che la famiglia ĆØ ida enturn cun il schabetg. Per la famiglia ĆØ il murdraretsch stĆ  in schoc. I saja stĆ  in temp difficil. La segunda part vegn emessa en il Radio Rumantsch ils 18 da matg 2025. Ins po dentant tadlar gia ussa tut las episodas sin rtr.ch/truecrime.…
 
Il victory-day ĆØ il di da la victoria dals alliads sur la Germania dals nazis. Cun la capitulaziun da la Wehrmacht tudestga ĆØ a fin la Segunda Guerra mundiala en l'Europa. En il Grischun ĆØ ils 8 da matg 1945 stĆ  in di sco blers auters, cun ina normalitad dalunsch dals champs da guerra. E tuttina ha la guerra laschĆ  ses fastizs er en nossas vals per las Grischunas ed ils Grischuns, e quai durant 5 onns, 8 mais e 7 dis. Pli ch'ina giada era la guerra avanzada fin davant porta, spetgava la Svizra da vegnir assaglida proximamain – e lura aveva puspĆØ tschessĆ  il privel da guerra acut. Tar il mintgadi da quella giada tutgavan da tuttas sorts temas, ch'ĆØn ids en emblidanza. Per exempel il plan Ā«WahlenĀ» e ses raziunament da las vivondas, u ils Polacs internads en il Grischun. U era co che tschients da fugitivs ĆØn vegnids sur il cunfin a Martina en l'Engiadina, ed han survegnƬ albiert en la chasa da scola a Scuol. Questa Ā«MarellaĀ» lascha reviver istorgias emblidadas e commoventas che han muventĆ  e fatschentĆ  avant 80 onns. L'emissiun ĆØ ina repetiziun ed ĆØ vegnida realisada ed emessa l’emprima giada avant tschintg onns.…
 
Che tezzar in uffant n’è betg adina uschĆØ intuitiv, romantic e simpel, quai san bleras mammas ord atgna experientscha. Persuenter datti strusch in tema ch’occupa ina dunna ch’è vegnida da frestg mamma uschĆØ fitg sco quel dal dar latg. Ch’ins sa prepara sch’ins ĆØ en speranza surtut sin la naschientscha e ch’il temp suenter ha plitost segunda prioritad, e che tezzar in uffant n’è betg adina uschĆØ intuitiv, romantic e simpel, quai san bleras mammas mettain ord atgna experientscha. Persuenter datti strusch in tema ch’occupa ina dunna ch’è vegnida da frestg mamma uschĆØ fitg sco quel dal dar latg. En questa Marella udin nus da las experientschas da trais dunnas ch'han tuttas gƬ sias sfidas cun il dar latg. Sfidas che bleras dunnas pudessan enconuscher u che pudessan inscuntrar mammas frestgas. Nus udin d’ina mamma ch'ha tezzĆ  sur plirs onns. Lura d’ina mamma ch'avess gugent tezzĆ , ma che n'aveva betg avunda latg. E d’ina mamma ch’è sa decidida sapientiv encunter il dar latg. L’experientscha da la mamma ch’ha gƬ ina istorgia da tezzar sco or dal cudesch, manca sapientiv. Persuenter vegnan a pled ina cussegliadra da dar latg ed ina istoricra che mettan a lieu l’in u l’auter fatg e mitus. Questa Marella duess dar in'invista en quai che pudess spetgar en quella rusna naira suenter il di X da la naschientscha.…
 
La primavaira ĆØ arrivada e cun ella era er ils splerins en il venter – almain tar intginas ed intgins. L’amur ha savens il num d’esser insatge giuvenil, viv e passiunĆ . Ma l’amur po era esser calma, profunda e po dar confiert – ed ella n’enconuscha nagina vegliadetgna. Sche persunas s’inamureschan da nov en la vegliadetgna, pon ellas sentir ina segunda primavaira. La nova Ā«MarellaĀ» raquinta l’istorgia da dus pĆØrins che han emprendƬ d’enconuscher in l’auter suenter esser stads divorziads: Mathilda Derungs ed Alois Carisch da Glion e Karin Luzio-Kopp da Savognin e Roland Guntli da Cunter. Plinavant lascha ella era vegnir a pled Jacqueline Hindelang che sa fatschenta intensivamain cun l’amur en la vegliadetgna.…
 
La notg dals sis sin ils set da settember 1999 ĆØ il mulin a Cuas/Cumpadials brischĆ  dal tuttafatg. Dapi lura ĆØ era il cussadent Toni Berther, numnĆ  il Toni da Cuas, sparƬ. Nus tschertgain respostas. Entras documents da la procura publica va la Ā«MarellaĀ» a la tschertga da respostas. Toni Berther n’aveva betg grond contact cun ses convischins ed el viveva ina vita solitaria a l’ur dal vitg. Daco ĆØ el sparƬ e daco ĆØ sia chasa brischada quella notg? A pled vegnan il cumandant dals pumpiers da quella giada, Sigis Schmed, l’avugĆ  incumbensĆ  da la cumissiun tutelara, Leo Cathomas, e Marcus Duff ch’ha giu ina colliaziun tras l’agricultura cun Toni Berther.…
 
Ils 6 d’avrigl 1975 sa derscha ina lavina sin il vitget dad Acla (Val Medel) e destruescha quel per gronda part. Trais persunas perdan la vita quel di. La Ā«MarellaĀ» relata da questas uras d’anguscha, ma raquinta era dal temp suenter la lavina. Sch’ins discurriva gist suenter la catastrofa da Ā«reconstrucziunĀ» e da Ā«returnĀ», han quests pleds svelt fatg plazza ad in auter: Ā«dischlocaziunĀ». La maioritad da las famiglias dad Acla ha prendƬ dimora a Fuorns, ca 1 km da la val viadora. MalgrĆ  questa soluziun Ā«effizientaĀ», Ā«favuraivlaĀ» e Ā«logicaĀ» laschan blers dad Acla anc ditg encrescher per lur vitget.…
 
Sco Ā«palaz da l’ariaĀ» ĆØ el vegni titulĆ : il nov jet dal Cussegl federal. Dapi quest onn fa el kilometers en l’aria. 103 milliuns francs ha el custĆ , e damai procurĆ  per intginas lingias grossas. En il mintgadi ĆØ il jet in instrument impurtant da lavur per la regenza Svizra. RTR ĆØ sgulĆ  il favrer ensemen cun il minister da l’exteriur Ignazio Cassis en Rumenia, quai a chaschun da l’Emna rumantscha. En questa Ā«MarellaĀ» prendain nus quest viadi sco exempel per in da blers ch’in commember u ina commembra dal Cussegl federal fa en uffizi. Nus sclerin las dumondas: Tge signifitgi d’inscuntrar autras culturas? Tge reglas valan a l’exteriur ? Co ir enturn cun pajais ch’han tut autras ideas? Tge ĆØn las sfidas e tge portan tals viadis a la politica Svizra? Nus discurrin dentant era cun il pilot sur da sia lavur e sur da las sfidas da sgular cun cussegliers u cusseglieras federalas d’in lieu a l’auter.…
 
En l’univers na datti nagin sura e sut. Telescops volvan e spievlan il maletg. Ma per observar stailas e planets n’emporta quai nagut, di Thorsten Ulm che fa guidas en l’observatori Mirasteilas a Falera. Falera ĆØ ideal per observar il tschiel. La polluziun tras glisch n’è betg uschĆØ gronda. L’observatori Mirasteilas fa mesiraziuns perquai ch’ins vul sa laschar certifitgar sco lieu da ā€œdark skyā€ (tschiel stgir). Nus pudain vesair galaxias cun ils telescops a Falera ch’èn 60 milliuns onns da glisch davent. Quai vul dir: la glisch ch’arriva oz sin terra ĆØ vegnida tramessa cura ch’ils dinosaurs ĆØn morts ora. Fascinant ĆØ la dimensiun da l’univers. Tut quai ch’ins survegn da stailas e planets ĆØ la glisch. Be tras analisa da la glisch han ins chattĆ  ora co l’univers funcziuna e quant grond ch’el ĆØ. Ina galaxia ĆØ in arranschament da milliardas da stailas che vegnan tegnidas ensemen tras la gravitaziun. Noss’atgna galaxia ĆØ ca. 100’000 onns da glisch. Quai vul dir che la glisch dovra dad in chantun da nossa galaxia a tschel 100’000 onns.…
 
Entant ch’il mund para dad esser sa revegnƬ da corona, n’ha la pandemia per millis e millis da persunas mai prendƬ fin. Ellas cumbattan cunter la lunga sumbriva da corona, cunter long-Covid – sco Myriam Egli da Sagogn. Exact tschintg onns suenter che la Confederaziun ha proclamĆ  il stadi d’urgenza en Svizra raquinta la Ā«MarellaĀ» l’istorgia da questa dunna ch’era ina giada coiffeusa ed impressaria activa e plain energia, ma che sto viver oz ina vita fermamain limitada. Che questa istorgia n’è betg in cas singul sa Chantal Britt, presidenta da l’Associaziun long-Covid Svizra, per atgna experientscha. La Marella cun in purtret dad ina malsogna pauc enconuschenta cun in enorm effect sin la vita da las persunas pertutgadas.…
 
L’Ospital regiunal da la Surselva procura il mument per lingias grassas. U plitost sias cifras cotschnas. Avant dus onns ha l'ospital stuƬ dumandar las vischnancas in pachet da salvament finanzial da varga tschintg milliuns francs per evitar in concurs. E las vischnancas ch’èn responsablas per il provediment da sanadad en Surselva, sa scagnan dapi lura. Ellas na vegnan betg perina co ch’i duess ir vinavant cun l’ospital e tge prestaziuns che quel duai avair en l’avegnir. Atgnamain ĆØ l'Ospital regiunal Surselva ina societad d’aczias che duess far gudogns. Ma l’ospital ĆØ lunsch davent d’emplenir sia cassa. Tge ĆØ Ƭ crutsch en ils davos 10 onns? La marella examinescha il debachel en il provediment da sanadad e mussa sco l’idea d’in ospital che sa porta sez, ĆØ daventada in’illusiun. En quest’emissiun vegnan a pled: Ā· Mathias Bundi, anteriur president dal cussegl administrativ da la Spital regiunal Surselva SA Ā· Thomas Buchli, president dal cussegl administrativ da la Spital regiunal Surselva SA Ā· Gian Arard Melcher, chirurg e cussegliader per ospitals, anteriur commember dal cussegl administrativ da la Fundaziun provediment da sanadad Engiadin’Ota (SGO)…
 
Lur butin ĆØn jets, lur territori preferƬ ĆØ la plazza aviatica Samedan: ils dus Engiadinais Fabian Walther e Hansjƶrg PfƤffli s’inscuntran sin l’Engadin Airport a Samedan per observar aviuns. Era la Ā«MarellaĀ» ha observĆ  – numnadamain ils dus spotters e lur passiun intergeneraziunala per l’aviatica. La plazza aviatica procura dentant er adina puspĆØ per lingias grossas. Perquai tematisescha la Ā«MarellaĀ» il passĆ  e l’impurtanza economica, dat però er in sguard en l’avegnir dad in affar che n’ha betg be ina valur economica, mabain ch’è surtut era d’interess politic per la regiun da l’Engiadin’Ota.…
 
Ils 23 da favrer ĆØn var 60 milliuns Tudestgas ed Tudestgs clamads a l’urna. I vala d’eleger ils represchentants e las represchentantas en il Bundestag, il parlament da la Germania. Il medem mument decidan noss vischins era davart la regenza futura. Suenter che la coaliziun da la SPD, Bündnis 90/Die Grünen e la FDP ĆØ dada dapart, han ils conservativs da la CDU e da la CSU bunas schanzas da metter il nov chancelier. En la Ā«MarellaĀ» dain nus in sguard sin il sistem electoral da la Germania ed illuminain la situaziun economica dal pajais che ha, sper il tema da la migraziun, in’influenza essenziala sin la decisiun da las electuras e dals electurs. Ultra da quai vegnin nus a discutar davart la relaziun tranter la Svizra e la Germania ch’è marcada d’ina lunga istorgia e che n’è betg adina stada simpla. In auter tema da nossa emissiun ĆØ il success remartgabel da la partida Ā«Alternative für DeutschlandĀ». Naschida avant dudesch onns sco partida eurosceptica ĆØ l’AfD sa sviluppada ad ina partida per part radicala da dretga che pudess tenor retschertgas recaltgar 20 pertschient da las vuschs.…
 
Bellezza ĆØ en l’egl dal contemplader, questa tesa aveva gia l'istoriograf grec Thukydides bun 400 onns avant Cristus. Ma ĆØ quai propi uschia? ƈ bellezza propi per mintgin insatge auter e tge ĆØ bellezza insumma? Ina marella d'avant 2 onns.
 
Loading …

Selamat datang di Player FM!

Player FM memindai web untuk mencari podcast berkualitas tinggi untuk Anda nikmati saat ini. Ini adalah aplikasi podcast terbaik dan bekerja untuk Android, iPhone, dan web. Daftar untuk menyinkronkan langganan di seluruh perangkat.

 

icon Daily Deals
icon Daily Deals
icon Daily Deals

Panduan Referensi Cepat

Dengarkan acara ini sambil menjelajah
Putar