Pennod 42 - Bromance William Salesbury a Gruffudd Hiraethog

Yr Hen Iaith

Gwelwyd yn y bennod ddiwethaf fod y dyneiddiwr William Salesbury yn talu teyrned i’r bardd Gruffudd Hiraethog yn ei ragymadrodd i’r llyfr Oll Synnwyr Pen Cymro. Edrychwn ar ochr arall y geiniog yn y bennod hon, a hynny wrth i ni ddarllen cywydd o fawl a gyfansoddodd Gruffudd Hiraethog i’r dyneiddiwr. Er ein bod ni weithiau yn gweld y beirdd Cymraeg proffesiynol a’r dyneiddwyr fel dwy garfan o Gymry llengar a oedd yn cystadlu ynghylchs dyfodol yr iaith Gymraeg a’i llenyddiaeth, mae’r berthynas gyfeillgar ac adeiladol rhwng y ddau hyn yn cynnig golwg eithaf gwahanol. Gwelwn y bardd yn addasu hen gofensiynau’r canu mawl er mwyn canmol yr addysg a gafodd y dyneiddiwr yn Rhydychen, gan gynnig enghraifft wych o’r modd y mae’r hen a’r newydd yn ymgymysgu yn llenyddiaeth Gymraeg yr unfed ganrif ar bymtheg. * * * The Bromance of William Salesbury and Gruffudd Hiraethog In the last episode it was seen that the humanist William Salesbury pays tribute to the bard Gruffudd Hiraethog in his introduction to the book Oll Synnwyr Pen Cymro. We look at the other side of the coin in this episode, and we do that by reading a praise poem which Gruffudd Hiraethog composed for the humanist. Although we sometimes see the professional Welsh poets and the humanists as two factions competing over the future of the Welsh language and its literature, the friendly and productive relationship between these two offers a very different view. We see the bard adapting the old Welsh panegyric conventions in order to praise the education which the humanist got in Oxford, providing an excellent example of the way in which the old and the new combines in Welsh literature of the sixteenth century. Cyflwynwyd gan: Yr Athro Jerry Hunter a'r Athro Richard Wyn Jones Cynhyrchwyd gan: Richard Martin Cerddoriaeth: Might Have Done gan The Molenes Darllen Pellach / Further Reading: - D. J. Bowen, Gruffudd Hiraethog a’i Oes (1958). - D. J. Bowen (gol.), Gwaith Gruffudd Hiraethog (1990).