Opinie | De Nederlandse winkel is gesloten

Jaap Jansen | BNR

Waar bemoeit Brussel zich mee?, vroegen zij zich af. De Telegraaf chocoladeletterde: EU kaapt onze renteaftrek, hypotheekhervorming geëist voor coronasteun. Wie vorig jaar zomer de discussie over dat Herstelfonds gevolgd had, las niets nieuws.

Herinnert u zich nog dat Nederland de vrekkige vier aanvoerde? Een clubje landen dat eigenlijk helemaal geen Herstelfonds wilde en als het er dan toch kwam, diepgaande hervormingen eiste in Italië en andere zuidelijke lidstaten? Er dreigde zelfs een crisis binnen de crisis.

Maar omdat er verder geen binnenlands politiek nieuws is en minister Wopke Hoekstra maandag in een brief aan de Tweede Kamer nog eens uitlegde hoe het zat, werd het vanzelf weer nieuws.

Nederland is de risee van Europa. Als enige van de 27 lidstaten heeft Nederland nog geen plan ingediend om in aanmerking te komen voor de 5,8 miljard euro die is gereserveerd om ons deel van Europa duurzamer en digitaler te maken. Dat is iets voor de formatie, besloot het kabinet toen het nog missionair was. Niet wetende dat bijna acht maanden na de verkiezingen er nog steeds geen nieuw kabinet zou zijn.

Nu maken ambtenaren altijd plannen, want je weet maar nooit. Deze zomer circuleerde er in Den Haag een conceptplan voor de Europese Commissie. In Brussel werden ze er niet blij van. Nederland wil investeren zonder te hervormen, vertelde een topambtenaar mij. Kun je het je voorstellen: wel geld vragen, geen hervormingen! Het Nederlandse plan ontbeerde kritische massa.

In Den Haag hoorde ik dat we liever misschien wel helemaal zouden willen afzien van meedoen aan het Herstelfonds. Het gaat zo goed met de economie, dat er geen directe noodzaak is om extra te investeren. Waarom zouden we ons hervormingen laten opleggen?, klonk het. En als we toch geld nodig hebben, dan kunnen we dat gratis, zonder rente, lenen op de kapitaalmarkt!

Ik denk dat het nieuwe kabinet uiteindelijk alsnog een plan indient. Maar Den Haag moet wel opschieten. Want Brussel zal er nu extra kritisch naar kijken. En als er in het voorjaar geen goedgekeurd plan is, loopt Nederland geld mis.

Intussen zijn de meeste lidstaten druk aan het hervormen - Italië voorop. Maar op de Nederlandse winkel hangt een bordje gesloten. En niet eens omdat we bezig zijn met verbouwen.

Over Jaap Jansen

Politiek commentator Jaap Jansen in de wandelgangen van de macht. Luister live donderdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/jaap-jansen, Apple Podcast of Spotify.

See omnystudio.com/listener for privacy information.