Zondag overleed Mient Jan Faber en ik was het vergeten, maar mijn moeder vertelde me dat een van mijn eerste stukjes als journalist – ik was 21 – over hem ging. Zij wist het nog want we aten taart: ik kreeg er voor betaald en het stond in het legendarische Vrij Nederland! Ik was erachter gekomen dat Faber door zijn Interkerkelijk Vredesberaad op he…

In haar HJ Schoo-lezing, midden in de kabinetsformatie, verzette D66-leider Sigrid Kaag zich tegen het Haagse ‘regelen en ritselen’ en kopjes koffie drinken ‘zonder visie’. Maar afgelopen maandag begon ze samen met premier Mark Rutte met wat ze noemt ‘een bedevaart’ langs de zestien oppositiefracties. Om te praten over aanpassingen in de lopende be…

Vandaag vieren we in Nederland de bevrijding. Bijna niemand realiseert het zich, maar een paar dagen later, maandag 9 mei, vieren we opnieuw onze vrijheid. In 1985 besloten de Europese regeringsleiders dat we op 9 mei de Dag van Europa vieren. Precies die datum omdat op 9 mei 1950 de eerste stap werd gezet naar wat we nu kennen als de Europese Unie…

Alweer twintig jaar geleden kwam Pim Fortuyn om het leven door een vreselijke moord. Nog altijd hoor je af en toe het verlangen naar ‘een nieuwe Pim’. Want Pim zei het toch maar en het volk stond achter hem. Maar was Fortuyn eigenlijk wel geschikt voor de politiek? Had hij Nederland echt kunnen veranderen? Om in de politiek iets te bereiken moet je…

Het is een sterk staaltje nieuwe bestuurscultuur van Sigrid Kaag. Drie weken geleden sloot zij een deal met Spanje. Op 4 april spraken Kaag en haar Spaanse collega af om samen een plan te bedenken voor de toekomst van de euro. Met de geschiedenis in gedachte: ongekend. De begrotingshavik Nederland sluit vrede met de duif Spanje. Het smeden van dit …

Zelden heeft een politiek leider een partij zo in verwarring gebracht als Liliane Ploumen de PvdA. 'Ik vind dat ik het niet goed genoeg kan waarmaken. En daarom treed ik terug'. Met die woorden laat ze haar partij verweesd achter. Natuurlijk: uit alle monden van PvdA-politici, en in alle appgroepen van het partijkader, klinkt respect voor Ploumen. …

'Het ministerie leed aan urgentiestress. Aan de angst dat een besluit dat vandaag niet genomen wordt, leidt tot doden de volgende dag'. Ik citeer hier uit mijn eigen werk. In de zomer van 2020 schreef ik samen met mijn collega op Sophie van Leeuwen een boek over de eerste maanden van de coronapandemie. Stilte op het Binnenhof heet het. We interview…

Nu bijna een jaar geleden, op de eerste dag dat de nieuwe Tweede Kamer aantrad, haalde wetenschappelijk Nederland een nat pak. Letterlijk: voorzitter Pieter Duisenberg van de samenwerkende Universiteiten van Nederland liep in zijn grijze kostuum plus reddingsvest de Hofvijver in. Omringd door studenten en universitair medewerkers die, misschien wat…

Toen de Europese Commissie bij haar aantreden eind 2019 uitsprak ‘een geopolitieke Commissie’ te willen zijn, werd er in Nederland gefronst. De Europese Unie is economisch een reus, maar politiek een dwerg. Maar Donald Trump leerde ons dat we niet altijd van de Verenigde Staten op aan kunnen. Corona vertelde ons dat het best handig is als we zelf d…

Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat, bedacht de architect van ons bestuurlijke systeem Rudolf Thorbecke toen hij zijn Grondwet van 1848 schreef. Niet alles moet je landelijk willen regelen, veel kan lokaal. De gemeente heeft veel taken. In 2015 kwam daar onder meer nog de verantwoordelijkheid bij voor de jeugdzorg. Ze kregen daar extr…

Nu Europa dankzij Vladimir Poetin misschien wel de grootste veiligheidscrisis beleeft sinds de Tweede Wereldoorlog, ben ik in het Europees Parlement. Gisteren sprak daar Kaja Kallas, de liberale premier van Estland. Op 24 februari, de dag dat de troepen van Poetin Oekraïne binnenvielen, vierde het kleine Baltische land van 1,3 miljoen inwoners zijn…

‘Poetin toont zich steeds duidelijker de leider van conservatief Europa. Prachtige vent! En hij heeft zó gelijk over de NAVO-agressie en de absurde oorlogszucht van EU, World Economic Forum, etc.’ U begrijpt, dit zijn niet mijn woorden. Ze komen uit mond van de geachte afgevaardigde Thierry Baudet, een paar weken geleden. Na Poetins inval in Oekraï…

In de kabinetsformatie wimpelde VVD-onderhandelaar Mark Rutte een rol voor de Eerste Kamer nog af. De formatie was een zaak van de Tweede Kamer. En voor het nieuwe kabinet, zei Rutte, was een meerderheid in de Eerste Kamer niet nodig. Rutte IV heeft in de Senaat 32 zetels – zes te weinig. Geen probleem, zei Rutte vorige week tegen PvdA-senator Mei …

In 1934 werd het Reglement van Orde van de Tweede Kamer aangescherpt om de voorzitter meer mogelijkheden te geven, in te grijpen. Dat was ook wel nodig, zei voorzitter Rad Kortenhorst later, gezien ‘de gewijzigde stijl van sommige leden’. Uitlatingen van communisten en radicaalsocialisten, maar ook vanuit conservatieve partijen als – je zou het je …

Ik ben republikein, maar we doen er thuis niks aan. De grote meerderheid van de Nederlandse bevolking is positief over het koningshuis en toen ik ooit koningin Beatrix ontmoette en later kroonprins Willem-Alexander, dacht ik: aardige mensen. Bovendien heeft de koning dankzij Thorbecke in 1848 de regeermacht niet meer in handen. Die ligt bij de mini…

Voor het nieuwe kabinet Rutte IV geldt: alle begin is moeilijk. Staatssecretaris van Cultuur en Media Gunay Uslu liet zich ontvallen: ‘Ik vind het nog niet echt leuk.’ Enkele bewindslieden hadden al problemen voordat ze beëdigd waren. Zo moest de staatssecretaris voor Mijnbouw Hans Vijlbrief halsoverkop naar Groningen waar het vertrouwen geschaad w…

De VVD is opgeschoven naar het politieke midden. Het kabinet vaart een pro-Europese koers, Rutte heeft de ambitie Nederland klimaatkampioen te laten worden en in het kabinet ontbreken rechtse houwdegens. De koersverlegging werd al duidelijk in de vorige kabinetsperiode toen fractievoorzitter Klaas Dijkhoff een sociaalliberaal koersverhaal schreef. …

In de jaren ’80 en ’90 had je lange tijd maar één extreemrechts Kamerlid: drs Hans Janmaat. Tweede-Kamervoorzitter Wim Deetman slaagde er meestal goed in, te voorkomen dat een vergadering uit de hand liep. Zodra Janmaat naar de microfoon beende, pakte Deetman de voorzittershamer, klaar om – als het echt moest - af te hameren. Het effect was meestal…

Na 360 demissionaire dagen hebben we een nieuw kabinet. Het treedt aan kort nadat Duitsland een nieuwe regering kreeg. En vrijwel tegelijk met de lancering van het Franse EU-voorzitterschap. ‘Relance, puissance, appartenance’, roepen de Fransen. Herstel, kracht, saamhorigheid – het klinkt veel steviger dan het Nederlandse ‘Omzien naar elkaar, vooru…

‘Glück auf’ roepen de mijnwerkers die ons tegemoetkwamen terwijl we naar de lift lopen. Wij, dat is een groep in witte overals gestoken buitenlandse correspondenten. Afgereisd vanuit Berlijn naar het platteland van Nedersaksen. Naar de meest gevaarlijke mijn van Duitsland. Tien jaar geleden is het alweer dat we met dosimeters op de borst op een don…

Het is nog even doorbijten voor Mark Rutte en dan is hij de langstzittende premier uit de Nederlandse geschiedenis. Op 2 augustus 2022 is het zo ver. 4310 dagen zal hij dan in ambt zijn en daarmee een dag langer dan de roemruchte CDA-premier Ruud Lubbers die tussen 1982 en 1994 het Torentje bewoonde. Helemaal zeker weten we niet of Rutte deze datum…

Ken je zo’n moment? Terwijl je nog lang niet aan al je collega’s verteld hebt dat je weggaat, begint je chef in een afdelingsvergadering over je opvolger. En wat voor moois hij allemaal van de nieuwkomer verwacht. Pijnlijk. Maar het komt in de beste kantoren voor. Zo ook in de Tweede Kamer. Want wat een publiek geheim was, is sinds afgelopen dinsda…

Veel mensen zijn het simpelweg zat, zei Rutte waarmee deze politieke kameleon zich bijna omvormde tot tolk der ontevredenen. Omdat het vertrouwen laag is wilde hij niet zeggen wat de VVD had binnengesleept. Wat hij in de verkiezingscampagne zo succesvol deed, probeerde hij opnieuw: het depolitiseren van keuzes. En kritiek is dan al gauw gezeur. In …

Nu het regeerakkoord van Rutte IV bijna af is, moeten we nog even stilstaan bij de grote verdwijntruc die in de laatste fase van deze kabinetsformatie heeft plaatsgevonden. Toen informateur Johan Remkes op 30 september zijn eindverslag presenteerde en ook nog toen het informateursduo Remkes en Wouter Koolmees op 18 oktober zijn laatste tussentijdse…

Na een trage, oneindig lange kabinetsformatie had een nieuw kabinet dan een vliegende start kunnen maken, met hoe noemde Mark Rutte dat afgelopen weekend ook alweer op het VVD-congres? Oh ja: nieuw elan. Maar Nederland gaat op de oude voet verder, met een coalitie die zeker sinds de toeslagaffaire en de pandemie-uitbraak geen enkel elan meer heeft …

Plaatsvervangend Tweede-Kamervoorzitter Ockje Tellegen greep niet meteen in. En toen ze dat alsnog deed: te zacht. Ik moest denken aan Kamervoorzitter Anouschka van Miltenburg, die zweeg toen Geert Wilders de Kamer een nep-parlement noemde. Eerste Kamer-preses Ankie Broekers liet zich dat niet gebeuren. Toen PVVer Marjolein Faber hetzelfde riep wer…

Er was van de zomer al een ontwerp-coalitieakkoord, geschreven door VVD en D66, maar dat was veel algemener van karakter en er stonden geen concessies in naar CDA en ChristenUnie. VVD-leider Mark Rutte wilde daar op Prinsjesdag en bij de Algemene Politieke Beschouwingen liever helemaal niet meer over praten, tot ongenoegen van medeauteur D66. Nu is…

Eindelijk een akkoord, eindelijk een nieuw kabinet. Maar zijn alle grote plannen wel uitvoerbaar? Voor het klimaatbeleid en de energietransitie zijn technologisch geschoolde mensen nodig en daarvan komt Nederland er zon 60.000 tekort. Hoe plechtig we in Glasgow onze beloften ook hebben bevestigd, zo worden de klimaatdoelen niet gehaald. En dat de i…

Waar bemoeit Brussel zich mee?, vroegen zij zich af. De Telegraaf chocoladeletterde: EU kaapt onze renteaftrek, hypotheekhervorming geëist voor coronasteun. Wie vorig jaar zomer de discussie over dat Herstelfonds gevolgd had, las niets nieuws. Herinnert u zich nog dat Nederland de vrekkige vier aanvoerde? Een clubje landen dat eigenlijk helemaal ge…

Waar het in Nederland aan mankeert, is afgelopen zomer haarfijn in kaart gebracht door informateur Mariëtte Hamer. Zij liet iedereen die een plan had langskomen. Je zou zeggen: een kort en bondig regeerakkoord, dat had er al kunnen liggen. Sinds vandaag mogen we spreken van de langste kabinetsformatie ooit. Premier Mark Rutte heeft altijd een lijst…

Een week geleden maakte GroenLinks-Kamerlid Bart Snels zijn vertrek bekend. Hij klaagt dat Haagse politiek alleen nog lijkt te gaan over het beschadigen van anderen. Bewindslieden en ambtenaren worden voortdurend in het beklaagdenbankje gezet en het regent moties van afkeuring. Bart Snels een harde werker met belangrijke wetten op zijn naam - kan e…

Zo schreven de liberale fracties onder leiding van VVDer Sophie Hermans en D66er Rob Jetten de aanzet tot een opzet voor een regeerakkoord. Een verhaal dat als inspiratie kon dienen voor andere partijen om vervolgens echt te gaan onderhandelen. De secondanten deden het werk en lieten zien dat je samen een heel eind kunt komen. Precies die formule w…

In het debat over het eindverslag van informateur Johan Remkes, afgelopen dinsdag, ontbrak de man met de, naar eigen zeggen, radicale ideeën over een nieuwe bestuurscultuur. VVD-leider Mark Rutte moest in zijn rol als premier bij een Europese top zijn. De Kamer had dus ook kunnen zeggen: dan doen we dit debat zodra hij terug is, want wij vinden die…

Merkel wilde zich er niet op vastleggen. De Duitse liberalen verlieten de onderhandelingen en keren pas nu, vier jaar later, weer terug. Bij het vertrek van Angela Merkel als bondskanselier is Mark Rutte de verliezer. Voor de tweede keer al, sinds Nederland door Brexit de Britten verloor. Nederland had altijd een comfortabele positie in de driehoek…

Over de kabinetsformatie deze week geen woord bij Willem-Alexander. Hij sprak zijn door Mark Rutte geschreven Troonrede hakkelend uit. Zou dat zijn omdat de koning die ochtend had gelezen dat zijn onderdanen in een lijstje bezuinigingssuggesties het koningshuis op nummer 1 hadden gezet? Of schaamde hij zich dat er na een half jaar nog steeds geen z…

Of Remkes nu uitkomt op een minderheidskabinet of toch nog een meerderheidskabinet, in beide gevallen heeft zon kabinet vertrouwen nodig van het parlement. Oorspronkelijk vond VVD-leider Mark Rutte het niks, een minderheidskabinet. Hij was voorstander van een kabinet met krappe meerderheid. Als een partij voor de meerderheid niet nodig is, leidt da…

De formatie moest zo wilde de Kamer langs de lijnen van de inhoud gaan. Maar het Kamerdebat naar aanleiding van het eindverslag van informateur Mariëtte Hamer ging niet over dat verslag. De fractievoorzitters waren vooral bezig met elkaar en dus met zichzelf. Dit roept de vraag op of zij wel echt in staat zijn tot een nieuwe politieke cultuur, zoal…

Ik ben benieuwd of informateur Mariëtte Hamer er in haar eindverslag ook zo over denkt. Want dat betekent dat die combinaties later in de formatie weer op tafel kunnen komen. Intussen heeft minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren de Limburgse interim-commissaris van de koning Johan Remkes alvast toestemming gegeven voor een nevenfunctie die…

Momenteel koopt de Fed maandelijks voor 120 miljard dollar aan obligaties. Nu de Amerikaanse economie weer de omvang van voor de pandemie heeft bereikt, de arbeidsmarkt snel herstelt en de inflatie boven de 5 procent bedraagt, is er voor dat opkoopbeleid nauwelijks meer een rechtvaardiging. En Powell gaat misschien uitleggen wanneer en in welk temp…

Ik zal de laatste zijn om de problemen van die ondernemers te bagatelliseren en ik begrijp dat personeelstekorten een rem kunnen zetten op de omzet van bedrijven. Tegelijkertijd moet worden gezegd dat niet duidelijk is wie hier nou wat aan kan doen en wat dan. Het aflopen van de NOW zal wel tot meer bedrijfsbeëindigingen leiden waardoor er personee…

Ik kan me hier enorm over opwinden. Vijftig of honderd jaar geleden dachten veel mensen in ons deel van de wereld waarschijnlijk ook al dat ze alles al hadden wat ze zich konden wensen. Ik ben heel erg blij dat de economische groei toen niet in de ban is gedaan. Mijn leven is toch echt een stuk gerieflijker dan dat van mijn voorgeslacht. Ik vind he…

Van Mierlo bleef alleen niet zo bereikbaar. Als vicepremier op Buitenlandse Zaken was hij altijd weg, vaak onbereikbaar voor de top van het kabinet en van zijn partij. Van Mierlo was in die vier jaar maar liefst 26 keer voor langere tijd op reis, weg uit Nederland. En communiceren ging toen nog met vaste telefoon en fax. Mobieltjes waren er nauweli…

En als een Kamerlid een medewetgever - na zeven jaar procederen definitief veroordeeld wordt wegens groepsbelediging en dan alleen maar zegt: Ik ga mij hier niets van aantrekken, deze uitspraak bestaat voor mij niet, dan zijn we ver heen. Datzelfde Kamerlid pleit trouwens voor nieuwe verkiezingen omdat de uitslag hem niet bevalt. Tot zover de recht…

Een korte formatie is het nu al niet meer. Nu de liberale leiders Mark Rutte en Sigrid Kaag aan tafel bij Mariëtte Hamer begonnen zijn met het schrijven van een document op hoofdlijnen dat de basis moet worden voor onderhandelingen met meer partijen, zullen we voorlopig niet veel meer horen van de kabinetsformatie. Sterker: informateur Hamer mag bi…

In de dikke stapel stukken bij het eindverslag van de informateur was één A4-tje het interessantst. Het verslag van het gesprek met de voorzitters van de Stichting van de Arbeid, Tuur Elzinga en Ingrid Thijssen. Die Stichting is het overlegorgaan van werknemers en werkgevers. Als zij het in tijden van crisis eens kunnen worden, is redding nabij. He…

Zon stickeralbum is tekenend voor de inhoudelijke armoede waar de voormalige grote volkspartijen in beland zijn. Waar is het grote debat, de discussie over inhoud? Welke typische, herkenbare vertegenwoordigers die ideologisch nog ergens voor staan kunnen we nog spontaan noemen? Gelukkig hebben we de plaatjes nog! De afgelopen zaterdag uit het CDA v…

Baudet bedenkt steeds weer nieuwe varianten. Zo lanceerde hij onlangs ook al het idee om elke politieke partij een eigen provincie te geven. Dan kan na enige tijd worden vastgesteld wie zijn deel van Nederland het beste runt. Voor Forum heeft hij Groningen in gedachte, waarbij hij uiteraard het recht verkrijgt om het overgebleven gas te exploiteren…

Dat zo progressief mogelijke kabinet van Kaag is een paradox waarvan D66-oprichter Hans van Mierlo zou smullen. Drie van de vijf partijen noemen zich progressief, maar VVD en CDA hebben binnen zon coalitie de meerderheid: 49 Kamerzetels tegenover 41. Bovendien kunnen VVD en CDA op moeilijke momenten in de Kamer steun verwachten van een rechtse meer…

Rutte heeft nergens last van. Hij wil het liefst kleine kabinetten. Zijn eerste ploeg telde slechts twaalf ministers. En hij ging verkiezingen in met een pleidooi voor het verkleinen van de Tweede Kamer van 150 leden naar 100. Fors uitbreiden is logischer: Nederland heeft naar verhouding het kleinste parlement van Europa. Volgens een rekensom die d…

Het is paradoxaal. De politiek wil de greep terug op de maatschappelijke ontwikkelingen en is op zoek naar een nieuwe bestuurscultuur. Dus mag Mariëtte Hamer, de koningin van polder, de gesprekken leiden. De polder werd er tijdens de kabinetten Rutte vaak bijgehaald als de politiek grote beslissingen nog niet aandurfde. Inmiddels liggen er zo veel …